Ik loop verschrikkelijk achter met m'n weblog. Bij deze nog wat zaken die in maart zijn gebeurd. Veel leesplezier!
10 maart: reactie van molenaar Piet (de Ster) op m'n weblog (Meedraaien op de Ster, deel 4):
Met zo'n blog is een maalboek volstrekt overbodig.
Een enkele opmerking.
Je schrijft over het voorleggen van zeilen. Dat is - gewone- mensentaal. De examencommissie wilt graag horen: voordragen van zeilen. En daar begrijpen -gewone- mensen dan weer niets van.
In het plaatje van een stuk stam met de diverse benamingen is het cambrium het levende deel van de stam. De rest is 'dood' hout met het kernhout als soort van skelet.
En dan 'opa'. Het is een stootijzer en wordt vooral door stratenmakers gebruikt. Wij vinden het een geweldig stuk gereedschap. Wat je er ook mee doet het is onverwoestbaar en niet kapot te krijgen.
Om reden die ik zelf alweer ben vergeten kreeg het stootijzer ooit de bijnaam opa's wandelstok. In de loop der tijd is dat 'opa' geworden.
Groet ende groet,
Piet
10 maart weer geklust bij de Valk.
Het woei behoorlijk toen ik er met de motor naar toe reed. Bij aankomst bleek de molen niet te draaien. Paul kennende had ik dat wel verwacht.
Aanwezig waren Paul, Aart, Piet, Gerben en ik. Gerben is een vrijwilliger die normaal gesproken in het winkeltje staat. Sinds enige weken klust hij ook mee.
Tijdens de koffie vooraf kregen we een update over de gezondheid van Hein. Hij was een tijdje geleden geopereerd maar het ging nog niet zo goed met 'm. Er waren tijdens en na de operatie veel complicaties en hij zal waarschijnlijk nog lang in het ziekenhuis moeten blijven.
(het is nu Juni en het gaat nu redelijk met Hein, hij is voorzichtig weer wat aan het klussen in de molen.)
Paul verteld dat ik meegedraaid had op de Kilsdonkse. Hij heeft de restauratieplannen voor deze molen geschreven en directie gevoerd. Hij vertelde dat hij bezig was met een artikeltje over deze molen. Of ik het even door wilde kijken. Tuurlijk, altijd interessant. Dat artikeltje bleken twee volledige hoofdstukken te zijn voor een boek wat over die molen gaat.
Daarna klusssen maar eerst molen opgestart samen met Paul. Molen stond 180° verkeerd. Paul liet zien wat er gebeurd als de pal en de kneppel niet aangebracht zijn. Roeketting los, bliksemkabel los, pal er uit en kneppel gelost. Molen begon achteruit te draaien terwijl de vang er nog op lag. De molen was te stoppen door het kneppeltouw hard aan te trekken. Paul vertelde wat te doen als dat niet lukt. Niet in paniek raken en molen gewoon uit de wind kruien. Nooit de pal er in trekken want dan breken alle kammen af.
Ik heb het kneppeltouw aangetrokken en molen stopte. We hebben daarna de boel vastgezet en de kap 180° gedraaid en 'm met z'n kop in de wind gezet. Weer een wijze les.
Op de luizolder gekeken hoe het was met de buil en de waaierij.
Samen met Aart wat luiken in een meelpijp gemaakt. Deze luiken zijn nodig zodat de meelpijpen goed schoongemaakt kunnen worden. De Valk maalt consumptiemeel en dan moet je voldoen aan de HACCP regels.
Paul heft latten geschaafd en Piet heeft aan de waaierij gewerkt. Gerben was bezig met het schilderen van de ijzeren delen van de buil.
Hieronder wat foto's:
Een meelpijp met deksel wat Aart en ik gefabriekt hebben...
Piet heeft de waaierij bijna in elkaar...
Gerben verft het "gaande werk" van de buil mooi "molenblauw"..
Hierboven zie je een electromotor bij de buil staan, deze motor drijft de buil aan. Nu is een electromotor een doodzonde in de ogen van de meeste molenaars. Dit is ook een tijdelijke oplossing. De windaandrijving is inmiddels getekend en moet alleen nog gemaakt en aangebracht worden.
In het verleden is er met de hand gebuild: een schep vers gemalen meel op een zeef en dat er met een borstel doorheen vegen. Menig uurtje hebben we dat op de zaterdagen gedaan totdat de blaren ons op de handen stonden. En dan was je een uurtje bezig en dan had je nog maar 1,5 kg. Erg frustrerend.
Je zult begrijpen dat we erg blij waren met het gereed komen van de buil.
Paul was sluitlatten aan het schaven...
Ook is er nog gewerkt aan de zakkenbank...
Hierboven zien we een zakkenbank. Tussen de poten van de bank zien we een soort korte ronde pijpen zitten. Hier kunnen zakken op aangesloten worden. Aan de bovenkant worden diverse meelpijpen aangesloten. Vanaf diverse plaatsen kunnen zo zakken gevuld worden met, meel, bloem, griezen enz.
12 maart voor de 2e keer meegedraaid op de Kilsdonkse. 's Morgens behoorlijk fris op de motor. Thuis was het grijs maar hoe verder naar het zuiden hoe beter het werd, langzaam kwam het zonnetje er door.
Het weer van die dag:
Windkracht: 2 (8 km/u, 4 knopen)
Temperatuur: 5°C
Luchtdruk: 1010 HPa
Vochtigheid: 89%
Bewolking: Stratus
Hoogte bewolking: Laag
Trekrichting bewolking: Niet te bepalen, egale grijze deken.
Neerslag: geen
Weerkaart: De rode bolletjes die dwars over Nederland lopen is een zwak warmtefront die op de grond geen effect meer heeft. Dit front trekt verder naar het noorden. Verder geen fronten in de buurt dus het blijft voorlopig rustig weer.
Overige waarnemingen: Geen
Beste allemaal
Gisteren kwam ik om 9 uur op de molen. Robert was er al, met een nieuw stuk riem voor aan de loshei van de voorslag in de oliemolen. Even later kwam leerling Marcel van Hees, die een tijdje met ons meedraait. Weer even later kwam Adri, de leerling van Robert (en tevens de eigenaar van zijn nieuwe molen in Maasbommel). Weer wat later kwam onze eigen Marcel, Jan en Ad. We hebben de windmolen opgezeild (4 volle), en de wind doogekoppeld naar de oliemolen. John kwam toen ook. Toen hadden we zo'n grote maalploeg, en aangezien we afgelopen dinsdag al genoeg graan hadden gemalen (de spelt is opgehaald en er zijn 8 nieuwe zakken geleverd), zijn we zowel op de voor- als op de naslag olie gaan slaan.
Eerst puur op windkracht (wat is dat toch geweldig!), later mocht het water weer een beetje helpen: we hadden een lekker tempo, en dat wilden we wel zo houden!
Eerst puur op windkracht (wat is dat toch geweldig!), later mocht het water weer een beetje helpen: we hadden een lekker tempo, en dat wilden we wel zo houden!
Het lijkt wel werk!
We hadden een gesmeerde ploeg: de kollergang was bemand, de stamperpotten, voor- en naslag natuurlijk, en er werd ook steeds voor een nieuwe lading schone noten gezorgd. We hebben gewerkt alsof we dat iedere dag samen doen!
Het was prachtig om te zien dat er zoveel heien en stampers tegelijk heiden en stampten. Een oorverdovend lawaai, maar zo moet dat vroeger dus geweest zijn!
Natuurlijk hadden we aan het einde van de dag een olierecord: 1,5 liter naslagolie (in de jerrycan gedaan waar de oliedrab zat) en 8,2 liter voorslag-goud!
We hadden een gesmeerde ploeg: de kollergang was bemand, de stamperpotten, voor- en naslag natuurlijk, en er werd ook steeds voor een nieuwe lading schone noten gezorgd. We hebben gewerkt alsof we dat iedere dag samen doen!
Het was prachtig om te zien dat er zoveel heien en stampers tegelijk heiden en stampten. Een oorverdovend lawaai, maar zo moet dat vroeger dus geweest zijn!
Natuurlijk hadden we aan het einde van de dag een olierecord: 1,5 liter naslagolie (in de jerrycan gedaan waar de oliedrab zat) en 8,2 liter voorslag-goud!
Er waren ook bezoekers
In Empiro (winkeltje bij de molen red.) was de walnotenolie uitverkocht, en Robert heeft nieuwe samples meegenomen om te laten testen.
Er waren de hele dag door bezoekers, kleine groepjes mensen, heel gezellig.
Marcel van Hees heeft foto's en filmpjes gemaakt, en hij heeft plechtig beloofd die op zijn 'blog' te plaatsen.
Net als afgelopen dinsdag was Co Potters ook nog langsgekomen. Hij had voor Robert kopieen gemaakt uit het boek over het molenaarsgeslacht Coppens, molenaars die ook in Maasbommel hebben gemalen. En voor mij kopieen uit het Limburgs Molenboek, van de molens die in het bezit zijn geweest van mijn voorvaderen, de Limburgse papiermolenaars. Co: heel erg bedankt!
In Empiro (winkeltje bij de molen red.) was de walnotenolie uitverkocht, en Robert heeft nieuwe samples meegenomen om te laten testen.
Er waren de hele dag door bezoekers, kleine groepjes mensen, heel gezellig.
Marcel van Hees heeft foto's en filmpjes gemaakt, en hij heeft plechtig beloofd die op zijn 'blog' te plaatsen.
Net als afgelopen dinsdag was Co Potters ook nog langsgekomen. Hij had voor Robert kopieen gemaakt uit het boek over het molenaarsgeslacht Coppens, molenaars die ook in Maasbommel hebben gemalen. En voor mij kopieen uit het Limburgs Molenboek, van de molens die in het bezit zijn geweest van mijn voorvaderen, de Limburgse papiermolenaars. Co: heel erg bedankt!
Nog meer voordelen van een grote ploeg!
Ook het schoonmaken, afzeilen en opruimen is met zo'n grote ploeg (alhoewel Adri en Marcel Voorneman niet zijn gebleven om dat mee te maken) trouwens ook een makkie.
Ook het schoonmaken, afzeilen en opruimen is met zo'n grote ploeg (alhoewel Adri en Marcel Voorneman niet zijn gebleven om dat mee te maken) trouwens ook een makkie.
Technische dingen
De leren riem van de loshei van de voorslag is weer gerepareerd. Bij de stamperpotten van de naslag zijn er een paar die aanlopen, of zelfs helemaal niet meer in beweging komen. Gijs is langsgeweest, en Robert heeft hem al hierop gewezen.
Verder schijnt er iets te zijn met de koppeling in de hel tussen wind en water. Wat dat precies is weet ik niet, misschien dat iemand dat aan kan vullen...
De leren riem van de loshei van de voorslag is weer gerepareerd. Bij de stamperpotten van de naslag zijn er een paar die aanlopen, of zelfs helemaal niet meer in beweging komen. Gijs is langsgeweest, en Robert heeft hem al hierop gewezen.
Verder schijnt er iets te zijn met de koppeling in de hel tussen wind en water. Wat dat precies is weet ik niet, misschien dat iemand dat aan kan vullen...
Het was echt een geweldige dag.
Zeg, ik ga dit wel HEEL erg missen hoor...
Zeg, ik ga dit wel HEEL erg missen hoor...
Mariepauline
Mariepauline is inmiddels geslaagd en draait op (toren)molen de Zwaan in Lienden.
13 maart in de boeken gedoken om het weer te leren. Ik wil vaak wat meer achtergrondinfo hebben dus ook het internet geraadpleegd. Daar komen vaak leuke sites voor de dag (zweefvliegen, satelietbeelden) als je een trefwoord ingeeft. Zo ben ik een meteorologie-opleiding voor zweefvliegers tegen gekomen. Ook hadden we de eerste weerles weer gehad. Daarbij werden ook satellietbeelden getoond. David de weerman kon aan die beelden al heel wat voorspellen. Ik was erg benieuwd of er op het internet ook een site was die uitlegt wat er allemaal op zo'n foto te zien is. Dus weer even gezocht en wat blijkt? Er is inderdaad een site die e.e.a goed uitlegt, klik hier.
Leuk en interessant om allemaal te lezen maar het leren zelf schiet natuurlijk niet op.
15 maart overhoring weer. Het was me niet gelukt om alles van het weer te leren (zie hierboven). Ingrid en ik hebben summier een depressie doorgenomen. Ze liet me nog een boekje zien over wolken. Het beschrijft de soorten wolken en hoe ze ontstaan. Leek me leuk en heb ik meteen besteld.
Van Ingrid begreep ik dat er weer een weercursus begonnen was. Helaas is het mailtje met de aankondiging niet bij mij aangekomen dus had ik de eerste les gemist. Geen probleem, ik had de cursus afgelopen jaar al eens gedaan, aankomende vrijdag (18 maart) pak ik de draad wel weer op.
16 Maart naar Hein (de Valk) geweest in het ziekenhuis. Ik heb begrepen dat het erg slecht is geweest maar gelukkig was Hein nu goed aanspreekbaar. Ik had bij de Kilsdonkse een kruikje bier voor 'm gekocht. Ook Piet kwam even langs en als Hein en Piet bij elkaar zijn dan wordt het altijd gezellig. Uiteraard is er weer veel over molens gekletst. Van Piet kreeg Hein een mooi boekje over pelmolens.
17 Maart weer geklust op de valk. Aart en ik hebben weer wat luikjes in meelpijpen gemaakt. Omdat het de bedoeling is dat de molen omgetoverd wordt tot meelfabriek komt deze vol te hangen met meelpijpen. De hele molen staat vol met apparatuur en daar moeten al die meelpijpen omheen "gefabriekt"worden. Daarom zitten er soms in meelpijpen de meest vreemde bochten. Om dat in hout te maken vergt dat flink wat meet en paswerk. En aangezien we allemaal maar hobby-isten zijn gat het soms wat langzaam. Ach, zolang het gezellig is...
Een "bocht" in een meelpijp...
Bovenstaande meelpijp komt vanaf de buil die op de luizolder staat. Vanaf daar gaat deze door de vloer naar de staanzolder en gaat dan langs één van de 8-kantstijlen naar de maalzolder waar hij uit komt in de zakkenbank (zie ook eerder in dit bericht).
De meelpijp aangesloten op de zakkenbank...
De pijpen zijn demontabel opgehangen, ze zijn dus te demonteren zodat e.e.a. goed schoon gemaakt kan worden.
Na het klussen was er dan de gebruikelijke borrel. Piet had een oud boekje bij 'm. Het was een molengids uit de jaren 50 die alle Utrechtse molens beschreef.
In dit boekje zat ook een kaart waar alle (verdwenen) Utrechtse molens op ingetekend waren:
Utrechtse molens in de jaren 50...
Erg leuk en interessant om eens door te kijken.
18 maart was de 2e cursusavond over het weer. Nog een korte herhaling gehad van de vorige les over weerkaarten en fronten. Geleerd hoe wind ontstaat. Hoge- en lagedrukgebieden, zeewind, dagelijkse gang enz.
Via afbeeldingen van weerkaarten in een Powerpointpresentatie leert meteoroloog David ons e.e.a. over de wind.
Weercursus... (David Henneveld)
Wil je er meer over weten? Zie dan de volgende linkjes:Wind
Hoge Drukgebied
Lage Drukgebied
Dagelijkse Gang
Zeewind
Scheelt mij weer een hoop tikwerk!
19 maart weer meegedraaid op de kilsdonkse. Het zou een mooie dag worden omdat er iets ten zuiden van Nederland van west naar oost een hogedrukgebied zou doortrekken. Het was mistig maar het zag er wel vriendelijk uit.
Het weer van die dag:
Windrichting: Noord-Noord-Oost
Windkracht: 2 (10 km/u, 5 knopen)
Temperatuur: 2°C
Luchtdruk: 1032 HPa
Vochtigheid: 89%
Bewolking: Stratus Nebulosus (mist)
Hoogte bewolking: Laag
Trekrichting bewolking: Niet te bepalen, mistig.
Neerslag: geen
Weerkaart:De wind is nog onder invloed van een lagedrukgebied in Noord-Frankrijk. Dit lagedrukgebied trekt verder naar het oosten. Het hogedrukgebied wat Zuid-West van Engeland ligt zal via België naar het oosten trekken. De wind (voor zover die er is) zal wat krimpen.
Buienradar: Geen echo's
Overige waarnemingen: Geen
Ik was wat te vroeg maar heb nog wat leuke foto's kunnen maken van de molen in de ochtendzon.
Marcel V. was er om 9:00. Eerst even een bakkie gedaan en hij vertelde me wat over zijn eigen molen Windlust te Vorstenbosch. Hij heeft ooit eens een rondleiding gegeven aan een passant die vroeg waarom de molen niet maalde. Marcel antwoordde dat de stenen te slecht waren. De passant vroeg wat een koppeltje stenen kostte. Dat zou 1000 tot 2500 euro zijn voor gebruikte stenen en wel 6000-10000 voor nieuwe stenen. Tot marcel z'n grote verbazing stond het geld aan paar dagen later op de rekening van de stichting van z'n molen!
Kortgeleden zij stenen geplaatst en afgelopen week had de molen weer gemalen voor het eerst in 61 jaar.
We zijn samen even de kap in geweest en ik heb wat uitleg gekregen over het (ont)koppelen van de koningsspil.
Bij de kilsdonkse is het mogelijk om ook met waterkracht koren te malen. Daarvoor zit er onderin de windmolen een haakse tandwieloverbrenging waardoor de horizontale water-as de verticale koningsspil aan kan drijven.
De "hel" (kelder)van de windmolen...
Hierboven zie je het grote kegelwiel aan de water-as wat de koningsspil kan aandrijven. Linksbovenin zie je een gat waardoor de wateras de hel binnenkomt. Iets links van het wiel zie je aan de as een mechanisme zitten. Met dit mechanisme kan het kegelwiel naar voor en naar achter bewogen worden, zie verder.
De haakse overbrenging op de begane grond...
Door het kijkgat van de tandwielkast zie je weer het grote kegelwiel. En als je goed kijkt zie je ook het kleine kegelwieltje wat aan de koningsspil bevestigd zit.
Het grote wiel zit schuivend op de water-as bevestigd. Door het wiel met een speciale hendel naar voor en naar achter te bewegen kan de konigsspil ook op deze plaats resp. gekoppeld/ontkoppeld worden.
Het malen van graan gebeurt natuurlijk alleen als het windstil is. Dat is de reden waarom de koningsspil in de kap gekoppeld kan worden. Zou dat niet het geval zijn dan zou de watermolen ook het gevlucht aandrijven. Het gevlucht (roeden, boven-as en bovenwiel) wegen samen ergens tussen de 8 en 10 ton. Als dat gewicht ook aangedreven zou moeten worden, dat kost enorm veel vermogen die dan verloren gaat en ten koste gaat van het koren malen.
De ontkoppelde koningsspil...
Vlak onder de bovenschijfloop is de konigsspil "doorgezaagd" en voorzien van wat "hang en sluitwerk" om de boel al dan niet te koppelen. Op bovenstaande foto is de koningsspil ontkoppeld wat te zien is aan de verdraaide stand van boven en onderkant.
Eén van de vier koppelpennen...
Op bovenstaande foto kijken we boven op het "bovendeel" van de koningsspil. Bovenin zie je nog een stukje van de bus- of ijzerbalk. Links zie je het tapijzer. Iets rechtsboven van het midden zie je een koppelpen. In elke van de vier hoeken van het "bovendeel" van de koningsspil zit zo'n pen. Je kunt ze omhoog halen of laten zakken. In de "lage"stand vallen ze in 4 verticale gaten van het "onder-deel" van de koningsspil en zo is de boel gekoppeld. Door de pennen omhoog te halen komt de onderkant van de pennen boven de vier gaten uit en is de boel ontkoppeld:
De ontkoppelde koningsspil...
Hierboven zie je de onderkant van het bovendeel. Ongeveer in het midden en linksonder zie je de geheven koppelpennen. De spil is ontkoppeld en dat is te zien aan de verschillende standen van onder- en bovendeel.
Omdat er een hogedruk gebied zou passeren zou er nagenoeg geen wind zijn. Vandaar dat we de koningsspil ontkoppeld hebben zodat de windmolen niet de hele koningsspil zou moeten "meezeulen". Met vier volle zeilen en een beetje geluk hoopten we dat de windmolen toch wat zou gaan draaien.
Marcel heeft ook nog de wiggen nagekeken en hier en daar bleek er toch nog wat los te zitten, die hebben we dus netjes aangeslagen. Marcel adviseerde me om dat regelmatig na te kijken, zeker bij grote temperatuurschommelingen.
Marcel heeft ook nog de wiggen nagekeken en hier en daar bleek er toch nog wat los te zitten, die hebben we dus netjes aangeslagen. Marcel adviseerde me om dat regelmatig na te kijken, zeker bij grote temperatuurschommelingen.
Inmiddels was ook Thijs aangekomen. Thijs is een jonge vent van 15 jaar die af en toe eens komt helpen. Samen hebben we de kap gekruid en 4 volle zeilen voorgelegd. Ondanks de lage windsnelheid begon de molen toch zachtjes z'n rondjes te draaien. Toch wel handig zo'n ontkoppelde koningsspil.
Tussen de as van het schoepenrad en de oliemolen zit ook nog en koppeling welke altijd ontkoppeld wordt na een dag draaien. Deze stond dus ook nu nog ontkoppeld en daarom hebben we de watermolen al vast opgestart. Ik draaide beide sluizen open en het rad kwam langzaam op gang.
Voordat ik in de oliemolen alle draaipunten ging smeren liet Marcel zien dat een grote schijfloop (die de kollergang aandrijft) in de oliemolen voorzien was van gietijzeren staven. Deze staven zijn normaal gesproken van en speciale houtsoort. Echter, uit historisch onderzoek is gebleken dat sommige schijflopen van de oude Kilsdonkse molen ook van gietijzer waren. Om de molen historisch verantwoord te restaureren heeft men er ook nu voor gekozen om gietijzeren staven toe te passen bij deze schijfloop. Voor de werking van de molen maakt het op zich niet zo veel uit, dat men gietijzer toepaste was meer een teken van rijkdom.
Wat ook opviel was dat de gietijzeren staven ovaal zijn, normaal gesproken zijn ze rond.
Terwijl ik de draaipunten aan het smeren was met reuzel kwamen Ad en Ad ook binnen. De ene Ad kennen jullie misschien nog wel van de vorige afleveringen. De andere Ad was de overbuurman die ook af en toe eens komt helpen. Ad is de vader van hoofdmolenaar Paul en hij woont zoals gezegd recht tegenover de molen.
Qua namen wordt het vandaag een makkelijk dagje: Marcel, Marcel, Ad en Ad.
De wind was inmiddels flink geruimd, we kwamen onder invloed van het hogedrukgebied wat onder Nederland zou doortrekken. En dan is zo'n kettingkruier toch wel erg handig: twee snelsluitingen losmaken en je trekt 'm zo naar de wind. Geen "gedoe" met kruikettingen, bezetkettingen enz.
Voor de koffie hebben we de watermolen in z'n werk gezet en hebben we een paar kilo notenmeel onder de kantstenen geplet.
Tijdens de koffiepauze heb ik Josien leren kennen, zij exploiteert het winkeltje, de Empiro. Ze trakteerde ons op een lekker stuk notencake. Ze had m'n filmpje over de molen gezien en vroeg of ze een kopietje kon krijgen zodat deze efgespeeld kon worden in het winkeltje. Geen probleem, wordt geregeld.
Aan de hemel stonden wat kleine stapelwolkjes die waarschijnlijk zijn ontstaan door de dagelijkse gang. Zon warmt aarde op, lucht wordt warm en stijgt op. op bepaalde hoogte condenseert het vocht en er ontstaan wolken. Zie ook het linkje, eerder in dit bericht.
Tijdens de middagapauze heeft overbuurman Ad ons meegenomen naar het begin van de aftakking van de Aa, een leuk wandelingetje, het was er ook schitterend weer voor. En de notenvoorraad begon langzaam uit te putten dus we moesten het wat rustiger aan doen.
De expeditie naar de aftakking had ook een reden: het bleek dat er toch vaak veel troep voor het krooshek blijft hangen en men wilde wel eens weten waar dat vandaan komt.
Een week voordat ik voor de eerste keer naar de Kilsdonkse ging heb ik op Google Earth gekeken waar de molen precies stond. Ik kreeg onderstaand beeld te zien:
De Kilsdonkse molen op Google Earth...
Onderin zie je de rivier de Aa lopen die z'n oorsprong heeft in de Peel. Midden bovenin zie je een plas, het Wiel. Ten zuid-oosten van die plas zie je de oude molenstomp staan, de schaduw ervan zie je nog over de weg vallen. Het gebouw met het rode dak is de oliemolen.Toen ik dit zag krabde ik me wel even over m'n bol want ik zag totaal geen waterloop naar de molen gaan? Buurman Ad vertelde dat die ooit is gedempt toen de Aa gedeeltelijk gekanaliseerd werd. De molen is destijds aan de oorspronkelijke Aa gebouwd. Voor de restauratie is er een geheel nieuwe waterloop gegraven.
De nieuwe waterloop...
De huidige waterloop is rechtsonderin, buiten beeld, afgetakt. Deze loopt parallel aan de Aa en gaat dan boven het bruggetje (onder in beeld) onder de weg door. Hij buigt dan naar rechts af en loopt dan parallel aan de weg naar de molen toe en komt uit in het Wiel. Buurman Ad wist te vertellen dat die Wiel ontstaan is door het uitspoelen van de grond door het water wat uit de schoepenraderen komt.Vanaf het Wiel gaat de waterloop terug naar de Aa waarbij deze de bomenrij (links) volgt.
Molenaars op strooptocht...
Ad heeft woont hier al z'n hele leven en hij heeft veel over de omgeving verteld. Het gehucht waar de molen staat heet officiëel Beugt en dat is een oud Brabants woord voor "bocht", uiteraard genoemd naar een bocht in de toenmalige Aa. Er staat ook een mooie kasteelboerderij langs dit gedeelte van de Aa.
Vanaf de plaats waar we stonden hadden we een mooi uitzicht op de molen die nog steeds rustig z'n rondjes stond te draaien.
Nogmaals nieuwe waterloop, iets meer stroomopwaarts. Links is nog net de Aa te zien...
We waren inmiddels bij de aftakking aangekomen, daarvoor moesten we ons nog wel even een weg banen door een bosje, helaas hadden we geen kapmessen mee...
De aftakking: rechts de Aa, links de waterloop...
Voor de mond van de aftakking is een soort houten dam gemaakt. De planken zitten tot een bepaalde diepte in het water. Deze dam miet al het drijvende spul tegenhouden. Hulpmolenaar Ad waagde het om eens flink voorover te buigen om te kijken tot hoe diep de planke zaten.
Oppassen! Als molenaars hebben we geen reddingsboeien bij ons! (Foto: Marcel Voorneman)
Volgens Ad zat het allemaal wel goed met de planken.Tijdens de terugtocht zijn we nog even bij de stuw wezen kijken. Buurman Ad vertelde dat deze stuw het waterpeil van de Aa regelt. Bij droogte wordt de stuw hoog opgetrokken zodat de akkers langs de Aa voldoende vocht houden. En bij veel regen laat men de stuw zakken zodat de akkers hun water goed kwijt kunnen.
Bij de stuw zijn we de Aa overgestoken en zijn we aan de zuidkant terug gelopen naar de Molen. Aan de overkant kwam hulpmolenaar René ons tegemoet lopen, hij zou vandag alleen de middag helpen en wilde ook wel eens weten hoe het zat met die aftakking. Helaas waren we al op de terugweg...
Bij de Empiro aangekomen hebben we nog wat gedronken en wat zitten kletsen. Het was half 3 toen we weer aan de gang gingen. Tja, moet kunnen, het blijft een hobby.
Het was inmiddels geheel helder geworden, Marcel dacht dat dat de invloed was van het hogedrukgebied wat nu ten zuiden van ons over trok. Die hoge druk voorkomt dat er lucht opstijgt. Dus geen condensatie en geen wolken.
We hebben nog wat olie geslagen en zijn op tijd begonnen met opruimen. Tijdens het opruimen kwam er nog wel bezoek en die hebben we natuurlijk even netjes rondgeleid. na de schoonmaak uiteraard even gekeken wat de "oogst" was: 2,7 liter vloeibaar goud.
Nog even na zitten kleppen in de Empiro onder het genot van en drankje en daarna ben ik lekker op m'n gemakkie binnendoor naar huis gereden, weer een erg leuke dag.
Hieronder het verslag wat molenaar marcel over deze dag rondgestuurd heeft:
Molen vrienden,
Wat een heerlijk weer. Zoals afgesproken heb ik de beurt van André overgenomen. Iets na negenen kwam ik op de molen. Marcel van Hees liep daar al rond.
Toen ik van huis vertrok dacht ik al van; "Dat wordt niks met de wind".
We waren nog met z' n tweeën. Eerst een lekkere bak koffie en chocolade.
Als koppeltje Marcel & Marcel besloten we om de windmolen op te zeilen en hem te laten draaien voor de prins. Voor Marcel van H. natuurlijk interessant want we gingen de koningsspil ontkoppelen van het rondsel.
Ook keken we de wiggen na. Een wig van het bovenwiel was nog goed aan te slaan. Ook zag ik dat de wouterlatjes een centimeter van de wiggen waren verwijderd. Dus ook de wouterlatjes goed geplaatst.
Natuurlijk even in de kap blijven hangen en praten over ditjes en datjes. Marcel is eenmaal een MIO (Molenaar In Opleiding). Ook heeft Marcel zijn fototoestel bij zich en knipte erop los.
Ook ging een luik van de voorkeuvelens open om mooie plaatjes te kunnen schieten. Aan de achterkant de bovenkant van de kruiwerk laten zien hoe de overbrenging is van kruiwiel naar de tandkrans.
Beneden op de stelling gekomen ging Marcel de nodige handelingen verrichten om de molen klaar te zetten zodat hij kan gaan draaien. Op dat moment kwam Thijs op de stelling dus hij mocht meteen helpen opzeilen.
En ja hoor, we werden beloond met rustige draaiende wieken. Absoluut geen "maalkracht" helaas.
Dan maar op water, het niveau was 6,60 m.. Daar konden we wel wat mee. eerst lieten we de raderen loos draaien om eerst in de oliemolen voor te bereiden. Ondertussen waren de twee Ad's of is het Adden gearriveerd.
Qua namen een simpel dagje (Marcel, Ad) x2 en Thijs. Eerst hebben we de vuisters schoongemaakt en het as "uitgegraven". Deze as werd door Ad P. uitgestrooid in zijn tuin. Dus de volgende keer: As naar Ad P.(zonder afval).
Nadat de vuister (voorslag) was opgestookt en de smeerpunten gesmeerd waren was het weer tijd voor koffie. Na aanleiding van de afgelopen vergadering vonden we dat we iets rustiger aan zouden doen zodat er nog wat noten overblijft voor de komende weken.
Anders is er niks meer te slaan v.w.b. Noten. En het was ook heerlijk weer.
Na een lekkere bak koffie en een heerlijke stuk molenkoek die we aangeboden kregen van Josien zijn we gaan slaan. Het gaande werk ging rustig aan de gang toen er water werd opgezet. Een mooi tempo.
Ook hier weer ieder zijn taak. Knarsende de noten onder de kollergang, roerijzer draaiend in de smurrie, stampende hei op de slagbank en in de appelpot. Wederom gesmeerd.
De tijd vloog voorbij ondanks de traagheid van de molen. Thijs was weer vertrokken. Inplaats te lunchen in de Empiro vroeg ik de mannen of zij zin hadden om langs het onderwater naar de sluizen te wandelen na aanleiding van het project van René; "waar komt de rotzooi vandaan".
Een mooie wandeling langs het kasteeltje, voorbij de sluizen naar de aftakking van de Aa en het water naar de molen.
Daar zijn planken geplaatst om drijfhout tegen te houden. De middelste planken gaan niet direct op de bodem. De meeste rotzooi komt juist van het schiereiland af waar de bomen staan.
Het was een mooie wandeling. Bij de sluizen zijn we over de sluizen gegaan om de vistrap te bekijken. Aan de overkant zagen we een iemand lopen in een een beige overal en ja hoor als de duvel er mee speelt. Het was René. Dat is toevallig. Wij konden verslag uitbrengen.
René wilde het toch met eigen ogen aanschouwen en wij gingen weer richting molen. Toch maar eerst koffie gedronken en daarna weer olie slaan. Tegen vieren heb ik de molen gestopt en afgezeild en veilig gesteld.
Daarna stopten we al om onder de kollergang iets te gooien en sloegen wel even door. Daarna was het het opruimen en schoonmaken. Opbrengst van de middag was 2,7 liter. Het waterpeil was gezakt naar 6,50 m.
's morgens waren weinig bezoekers. Iedereen is natuurlijk in zijn eigen tuin bezig. 's Middags was wel wat meer aanloop.
Na het opruimen en poetsen nog even wat gedronken en daarna gingen we uiteen naar ieders zijn huis.
Toen ik van huis vertrok dacht ik al van; "Dat wordt niks met de wind".
We waren nog met z' n tweeën. Eerst een lekkere bak koffie en chocolade.
Als koppeltje Marcel & Marcel besloten we om de windmolen op te zeilen en hem te laten draaien voor de prins. Voor Marcel van H. natuurlijk interessant want we gingen de koningsspil ontkoppelen van het rondsel.
Ook keken we de wiggen na. Een wig van het bovenwiel was nog goed aan te slaan. Ook zag ik dat de wouterlatjes een centimeter van de wiggen waren verwijderd. Dus ook de wouterlatjes goed geplaatst.
Natuurlijk even in de kap blijven hangen en praten over ditjes en datjes. Marcel is eenmaal een MIO (Molenaar In Opleiding). Ook heeft Marcel zijn fototoestel bij zich en knipte erop los.
Ook ging een luik van de voorkeuvelens open om mooie plaatjes te kunnen schieten. Aan de achterkant de bovenkant van de kruiwerk laten zien hoe de overbrenging is van kruiwiel naar de tandkrans.
Beneden op de stelling gekomen ging Marcel de nodige handelingen verrichten om de molen klaar te zetten zodat hij kan gaan draaien. Op dat moment kwam Thijs op de stelling dus hij mocht meteen helpen opzeilen.
En ja hoor, we werden beloond met rustige draaiende wieken. Absoluut geen "maalkracht" helaas.
Dan maar op water, het niveau was 6,60 m.. Daar konden we wel wat mee. eerst lieten we de raderen loos draaien om eerst in de oliemolen voor te bereiden. Ondertussen waren de twee Ad's of is het Adden gearriveerd.
Qua namen een simpel dagje (Marcel, Ad) x2 en Thijs. Eerst hebben we de vuisters schoongemaakt en het as "uitgegraven". Deze as werd door Ad P. uitgestrooid in zijn tuin. Dus de volgende keer: As naar Ad P.(zonder afval).
Nadat de vuister (voorslag) was opgestookt en de smeerpunten gesmeerd waren was het weer tijd voor koffie. Na aanleiding van de afgelopen vergadering vonden we dat we iets rustiger aan zouden doen zodat er nog wat noten overblijft voor de komende weken.
Anders is er niks meer te slaan v.w.b. Noten. En het was ook heerlijk weer.
Na een lekkere bak koffie en een heerlijke stuk molenkoek die we aangeboden kregen van Josien zijn we gaan slaan. Het gaande werk ging rustig aan de gang toen er water werd opgezet. Een mooi tempo.
Ook hier weer ieder zijn taak. Knarsende de noten onder de kollergang, roerijzer draaiend in de smurrie, stampende hei op de slagbank en in de appelpot. Wederom gesmeerd.
De tijd vloog voorbij ondanks de traagheid van de molen. Thijs was weer vertrokken. Inplaats te lunchen in de Empiro vroeg ik de mannen of zij zin hadden om langs het onderwater naar de sluizen te wandelen na aanleiding van het project van René; "waar komt de rotzooi vandaan".
Een mooie wandeling langs het kasteeltje, voorbij de sluizen naar de aftakking van de Aa en het water naar de molen.
Daar zijn planken geplaatst om drijfhout tegen te houden. De middelste planken gaan niet direct op de bodem. De meeste rotzooi komt juist van het schiereiland af waar de bomen staan.
Het was een mooie wandeling. Bij de sluizen zijn we over de sluizen gegaan om de vistrap te bekijken. Aan de overkant zagen we een iemand lopen in een een beige overal en ja hoor als de duvel er mee speelt. Het was René. Dat is toevallig. Wij konden verslag uitbrengen.
René wilde het toch met eigen ogen aanschouwen en wij gingen weer richting molen. Toch maar eerst koffie gedronken en daarna weer olie slaan. Tegen vieren heb ik de molen gestopt en afgezeild en veilig gesteld.
Daarna stopten we al om onder de kollergang iets te gooien en sloegen wel even door. Daarna was het het opruimen en schoonmaken. Opbrengst van de middag was 2,7 liter. Het waterpeil was gezakt naar 6,50 m.
's morgens waren weinig bezoekers. Iedereen is natuurlijk in zijn eigen tuin bezig. 's Middags was wel wat meer aanloop.
Na het opruimen en poetsen nog even wat gedronken en daarna gingen we uiteen naar ieders zijn huis.
Hartelijke molengroet,
Marcel V.
